Mai Thanh Hải

5 tháng 9, 2011

TỰ TÌNH

Giây phút riêng tư của 2 chú cào cào, trên lá vàng, giữa đồng cỏ xanh kín đáo... - Hình như đây là ước vọng của không chỉ con người, mà ngay đến con vật bé tý, tưởng như không ai để ý đến, như cào cào, cũng muốn đạt đến. Ước là ước vậy thôi, chứ chắc gì, ở thời buổi này, mọi xó xỉnh - gầm giường đều bị soi mói, ước mơ đó thành hiện thực?. Thật buồn!.. (Hình của thành viên Nhân trần trên Diễn đàn OF)

BÍ MẬT QUÂN SỰ

Huy Minh - Hồi sinh viên, bọn mình mê anh Thắng lắm. Anh Thắng là sĩ quan Quân đội cử đi học, ở gần phòng chúng mình.

Thi thoảng anh lại vận quân phục chỉnh tề, sao vạch đầy đủ, thong thả bước trên sân trường, trông rất là khí thế.

Mình với thằng Đinh Cao Cường (giờ làm ở Báo Lào Cai), là mê anh nhất. Dạo anh rỉ tai chúng mình nói rằng: "Anh là người của Tổng cục II, cấm được nói với ai", bọn mình lại càng mê tợn. Thích thế, giá mà lớn lên chúng mình được như anh ấy.

Anh có vẻ nghiêm nghị, anh không gọi chúng mình là các em, mà gọi là các đồng chí. Ví như anh bảo: "Chiều nay, đồng chí nào xuống hồ mò trai nấu cháo, cải thiện cho các anh em thì xung phong!".

Hồi ấy khu Ký túc xá (KTX) của bọn mình toàn cỏ dại, các thầy cô giồng đầy khoai lang với cả dọc mùng.

Trước khu nhà KTX là một cái ao rất to, đã có một vài chị em bị phụ tình, vừa khóc hu hu, vừa nhảy xuống đó quyên sinh, nhưng tất nhiên là không ai chết.

Ao rất nhiều loài thủy sản có thể ăn được.

Chúng mình kiếm được cái nồi quân dụng, gạo, củi, rau thơm thái nhỏ, chỉ thiếu cái gì nấu kèm.

Anh Thắng chỉ huy một đoàn xuống ao mò trai, hô "Đồng chí này mò chỗ nọ!", "Đồng chí kia mò chỗ kia!"…

Trai dưới ao trường khác hẳn trai thường, chắc được ngửi qua mùi con gái bị phụ tình hay sao ấy (Hi! Hi!), con nào con nấy to như hai bàn tay úp vào nhau.

Anh Xuân Phong (giờ là chủ doanh nghiệp đá xẻ), nhà bán cháo gà, nên hay được mẹ gửi ra cho mấy lít mỡ, xung phong đi lấy để phi hành mỡ rán trai. Ôi chao là thơm!..

Cái nồi quân dụng cháo để giữa sân, anh Thắng chưa kịp hô “Các đồng chí! Chiến đấu!.” thì cả mấy chục chú đã thìa bát, ầm ầm kéo tới. No căng rốn.

Thích nhất là nghe anh Thắng kể chuyện (người của Tổng cục II mà lỵ).

Thường là buổi tối, sau khi đã "sôi kinh nấu sử", nếu không đi nhảy nhót với thằng Hải béo (giờ làm Công an huyện Quỳ Hợp), hoặc đi theo thằng Tùng Chè (giờ nó vẫn là con cô Chè), sang các Trường khác, ngồi đần độn chả biết nói gì trong các phòng sinh viên nữ, thì chúng mình thường quây quần để nghe anh Thắng kể chuyện.

Có hôm anh bảo: "Ở biên giới phía Bắc mình có một dàn pháo hạng nặng, tầm bắn có thể tới Bắc Kinh".

Thằng Đinh Cao Cường nó cãi: "Vua chiến trường của Mỹ cũng chỉ bắn được mấy chục cây số, pháo gì mà bắn được từ Lạng Sơn tới Bắc Kinh thế?". Anh phẩy tay: "Chính anh đã đứng trong nòng khẩu pháo ấy!. Chân ở mép nòng dưới, với tay lên mới chạm mép nòng trên!".

Thằng Cường nó lại cãi: "Thế quả đạn nó phải to như cái cót đựng thóc cơ à?. Lấy gì đủn đít cho quả pháo nó bay được xa như vậy hở anh?".

Anh lại phẩy tay: "Thế mới gọi là bí mật quân sự. Còn cãi nữa, lần sau, anh không kể gì cho các đồng chí nghe đâu!".

Thằng Cường nín khe.

Hôm khác anh lại kể: "Này!. Biết gì không?. Vừa tập trận ở Cam Ranh chiều nay đấy. Tầu ngầm của nước mình hơi bị nhiều, phải tội là nhiều chiếc cũng hơi cũ. Anh vừa nghe tin, có chiếc cũ quá, đang tập thì nổi ngửa cả bụng lên mặt nước!".

Mình thấy thằng Cường nó định phát biểu gì đó, nhưng lại thôi.

Sáng hôm sau đi học, thằng Cường hỏi mình: "Mày còn nhớ vụ tầu ngầm không?". "Nhớ!. Làm sao?". "Thế đéo nào mà cái tầu ngầm lại nổi ngửa bụng lên mặt nước được, mày nhỉ?. Cái tầu bằng sắt chứ có phải là con cá chết đâu, mày nhỉ?".

Mình phẩy tay: "Thế mới gọi là bí mật quân sự!".

Tự nhiên hôm nay đọc báo về quân cảng Cam Ranh, mình lại nhớ về anh Thắng.

QUÊ MÌNH TỔ CHỨC "TẾT ĐỘC LẬP" TO LẮM...

Mai Tiến Nghị - Quê mình tổ chức Tết Độc lập to lắm. Cả huyện, nườm nượp kéo nhau về trung tâm để xem bóng chuyền, xem bơi chải, xem văn nghệ và xem đàn bà thổi kèn đồng…

Nhưng gay cấn nhất là cái anh bóng chuyền.

Mình cũng không máu bóng chuyền lắm. Dưng mà cũng le ve mỗi chỗ mỗi tý. Xem đánh bóng thì ít, còn chủ yếu là xem… người xem.

Giời nóng cỡ 39-40 độ, người ngồi như nêm cối trên khán đài…mồ hôi chảy ròng ròng; lại còn ầm ầm tiếng cổ động hú hét điếc cả tai.

Phía bên khán đài đối diện, có 2 đám đang ra sức cổ động cho 2 đội. Một đám thì gân cổ hát vang: “Không cho chúng nó thoát…Hợp đồng thật hay là nắm thắng lợi ở tay…khẩu đội ta nhằm chúng nó: Bắn!” Khiếp!. Lôi cả bài “Sẵn sàng bắn” thời chống Mỹ ra cổ động mới ghê!.

Còn đám kia thì có mấy thanh niên cởi trần giang thẳng cánh nện trống: "Tùng… tùng… tùng". Một thằng đầu trọc giương cái trompet phồng mồm thổi ré lên: "Te te te te …tò te tí te tò te", cả đám gào lên: “Á li ba bà!..”. Chả biết vì cái cớ gì, mà lại cổ động bằng cái bài: “A li ba ba và bốn mươi tên cướp”, trong khi dưới sân chỉ có mười hai cầu thủ mặt đỏ gay, anh cao thì cao vút còn anh lùn thì lùn tịt, lô nha lô nhô… mắm môi mắm lợi đập bóng uỳnh uỵch…

Ngồi bên phải mình là một lão cỡ hơn 60, mắt hấp háy. Mình hỏi: “Ông cổ vũ đội nào?”. “Cổ vũ đội của xã tớ! Đội đỏ đấy!.” và lão ta còn tự hào khoe: “Cái trống đang đánh bên kia là trống mượn của nhà thờ họ tớ đấy. Thằng con tớ là huấn luyện viên đang chỉ đạo đội bóng."

Lão tự hào chỉ vào một thanh niên đang ngồi ôm một cái xô và một cái hộp xốp bán kem đang chồm chồm như cóc nhảy dưới sân: "Xã tớ phải đầu tư hơn bốn chục triệu, thuê 3 thằng Thể công cao kều đấy!. Năm trăm nghìn cho thằng thổi kèn ba trận… Oách không? Tất cả cho chiến thắng của xã mà!”.

Còn bên trái mình là một tay đầu húi cua cỡ 24-25 ra sức gào lên: “Á…li ba bà!”. Vậy ra cả hai đang cổ động cho một đội.

Tay đầu húi cua đang “Á li ba bà” chợt dừng lại: “Thôi bỏ mẹ! Con vợ mình nó cũng máu quá. Mình đã bảo ở nhà với con thế mà nó đ.. chịu! Nó bê thằng bé ra bêu nắng. Giời ạ!” Theo hướng hắn nhìn, mình thấy một phụ nữ với đứa bé ngủ vắt trên vai trong khi mồm chị ta cũng đang “Á li ba bà”, chân nhảy tưng tưng…

Tinh thần thể thao cuồng nhiệt đến thế là cùng…

Lão già than thở: “Khát nước quá!”. Còn tay thanh niên thì bảo: “Mót đái quá!”. Mình muốn rộng chỗ nên bảo hắn: “Thì đi mà đái, có ai cấm!”. Tay thanh niên bảo: “Đi cho mất chỗ à?”.

Nhưng rồi lão già không chịu được. Lão chen xuống phía dưới đến chỗ thằng con nói gì đấy. Chắc là xin nước uống. Nhưng thằng con lắc đầu quầy quậy. Lão tiu nghỉu lại chen lên về cạnh mình. Mình đoán thằng con không cho nên đành ôm mối hận khát nước mà về chỗ cũ, nhưng chắc đã thấm nhuần tư tưởng "tất cả cho chiến thắng của xã ta", nên không nói gì.

Giữa lúc ấy, thì bên kia tiếng trống đang tùng tùng bỗng “ục” một cái, rồi phẹt phẹt phẹt như tiếng gõ mẹt... Lão già lẩm bẩm: “Thủng mẹ nó rồi!”

“Khẩu đội ta nhằm chúng nó…Bắn!” “Te te te…phẹt phẹt phẹt… Á li ba bà” hai bên thi nhau hú hét rầm rĩ, dưới sân đàn ông đàn bà nhảy tưng tưng…

Nhưng mà… bên “Sắn sàng bắn” áo xanh: 16… còn bên “Á li ba bà” áo đỏ: 14. Đội đỏ bị thua điểm. Hai đội hội ý. Thằng con lão già hấp tấp mở hộp xốp bán kem lấy ra những chai nước lạnh, mở nắp cung kính đưa cho cầu thủ, rồi đưa khăn mặt ướt trong cái xô và hắn ta còn moi đâu ra cái quạt, quạt lấy quạt để cho mấy anh cao kều.

Mình nhìn sang phải thấy lão già mím môi, mặt cau lại: “Đ.mẹ đồ chó! Con với cái! Đẻ ra nuôi ba bốn mươi tuổi đầu mà nó cũng chưa quạt cho mình được phát nào! Nhìn nó cung phụng mấy thằng cầu thủ mà ngứa mắt. Nào quạt à! Nào khăn lạnh à! Nào nước đá à! Thằng bố mày khát cháy họng mà mày cũng không cho. Mẹ tổ chúng mày. Mai không bịt đền ông cái trống thì ông đào mả thằng tổ chúng mày lên!…”.

Trận đấu lại tiếp tục. Bên áo xanh “Sẵn sàng bắn” đã 20 còn bên áo đỏ “Á li ba bà”vẫn 14. Bên “Á li ba bà” thua là cái chắc.

Dưới sân cô vợ tay đầu húi cua vẫn nhảy tưng tưng…

Thằng cha này điên tiết dứ dứ nắm đấm về phía vợ: “Thua mẹ nó rồi! Mà cái con đàn bà lăng loàn kia… mày vẫn còn nhảy được à? À… phải rồi… Ông còn lạ đếch gì cái mặt mày. Xem xét gì! Cổ vũ gì! Có biết bên nào vào với bên nào…đến sân chỉ cốt để xem đùi, xem háng mấy thằng cầu thủ... rồi về nằm mơ… Thằng bé mà ốm thì ông đập chết!”. Hắn vội vã chen xuống, chắc là để chuẩn bị trừng trị “cái con đàn bà lăng loàn”.

Mình cũng không hứng thú với bóng bánh gì nữa. Thôi về!. Lão già cũng đứng dậy đi theo sau. Hình như lão hậm hực lắm khi “Á li ba bà” thua trận vì nghe thấy tiếng chân lão dẫm bình bịch.

Mình quay lại: Lão già nắm chặt hai tay, nói rít qua kẽ răng: “Mẹ nó! Thể công thể kiếc mà đánh đấm như con đầu buồi! Đợi đấy! Sang năm ông bàn với Đảng ủy thuê hẳn mấy thằng tuyển Tàu về đánh cho quân “Sẵn sàng bắn” chúng mày biết mặt!”.

Chen ra được đến bên ngoài sân thì mệt đứt hơi, khát khô cổ. Kiếm chỗ rợp ngồi nghỉ tí đã. Vẫn dội vào tai là tiếng ồn ào, tiếng hú hét "Nhằm chúng nó: Bắn!", tiếng "Á li ba bà" và tiếng đài phát thanh oang oang đưa tin “Đồng chí Đới Bỉnh Quốc sang thăm hữu nghị nước ta…”.

MỘT ĐẢNG VÀ HIẾN PHÁP

Tác giả Huy Đức

Quê Choa - Không hiểu vì sao, Hiến pháp lại được đưa ra sửa khi những ý tưởng cải cách trong Đảng thì thiếu vắng và tình hình theo nhiều người là vẫn “chưa đủ xấu”. Nếu không xuất phát từ nhu cầu cải cách, việc sửa đổi Hiến pháp chỉ là vá víu. Rất tiếc là Đảng Cộng sản Việt Nam thường chỉ chấp nhận cải cách khi bị dồn tới chân tường, Đại hội VI năm 1986 là ví dụ.

Chỉ chưa đầy 5 thập niên (1946-1992), Việt Nam có 4 lần thay Hiến pháp.

Năm 1959, khi môi trường chính trị để vận hành một nhà nước dân chủ và đoàn kết toàn dân theo Hiến pháp 1946 không còn, Đảng Cộng sản hình thành ở miền Bắc một nhà nước do “giai cấp công nhân lãnh đạo”.

Tháng 6-1976, sau khi chiến thắng người anh em ở miền Nam, trong tâm thế “ta đang tới đỉnh cao nhân loại”, Quốc hội Thống nhất quyết định thay thế Hiến pháp 1959, thiết lập trên cả nước một nhà nước chuyên chính vô sản hơn.

Nhưng, đường lối Đại hội Đảng lần thứ IV và mô hình nhà nước theo Hiến pháp 1980 đã nhanh chóng đưa Việt Nam tới chỗ bế tắc. Đảng phải tìm lối thoát bằng cách chia tay với mô hình copy từ Liên xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu.

Hiến pháp 1992 đã từ bỏ bớt quyền lực tập trung. Từ chỗ không thể đưa ký gạo từ quê lên, đến thập niên 1990, người dân đã có thể lập Cty, được đi lại, được ra cả nước ngoài mua bán. Trong kinh tế cũng như trong chính trị, một quốc gia chỉ trở nên thịnh vượng khi người dân thực sự có quyền. Bản chất của “đổi mới” mà Đảng thường nói đến như một công lao chỉ đơn giản là trả lại cho người dân một phần quyền, trong đó có quyền được tự lo lấy cơm ăn, áo mặc.

Khi Quốc hội công bố sửa đổi Hiến pháp 1992, nhiều người đề nghị: Thay vì quan niệm Hiến pháp là đạo luật cơ bản của Nhà nước, nên thiết kế Hiến pháp như một bản khế ước xã hội, theo đó, “con người chính thức đánh đổi quyền tự do tự nhiên để trở thành một công dân, chính thức trao một phần quyền tự do quyết định của mình vào tay một số người cầm quyền để có được sự chở che của xã hội”.

Tuy nhiên, chỉ trong một chế độ thực sự dân chủ, hiến pháp cũng như các đạo luật khác mới trở thành một khế ước. Đảng biết trước câu trả lời khi các vấn đề sau đây phải trưng cầu dân ý: Điều 4; quyền tư hữu về ruộng đất cho người dân; mô hình chính trị…

Quyền sửa đổi Hiến pháp 1992 chưa thuộc về nhân dân mà đang ở trong tay Đảng Cộng sản Việt Nam, thay vì kiến tạo một nhà nước pháp quyền (rule of law), bản Hiến pháp mới chỉ có thể là bộ luật cơ bản để tiện bề “quản lý” (rule by law).

Ngay cả trong điều kiện đó thì Đảng cũng phải biết mình muốn tổ chức một Nhà nước theo mô hình nào: Tản quyền hay tập quyền? Cộng hòa tổng thống hay cộng hòa nghị viện? Mô hình ít xáo trộn nhất với điều kiện hiện nay là Cộng hòa bán Tổng thống: Chủ tịch nước vừa là nguyên thủ quốc gia vừa đứng đầu Chính phủ nhưng chỉ nắm các quyền ngoại giao và an ninh, quốc phòng; Thủ tướng tập trung lãnh đạo các vấn đề kinh tế. Chủ tịch nước có thể được bầu bởi 2/3 Đại biểu Quốc hội hoặc được bầu bởi số phiếu quá bán của Quốc hội cùng toàn thể Đại biểu các Hội đồng nhân dân ở cấp thành và cấp tỉnh.

Nhưng trước hết, cải cách phải được tiến hành trong Đảng. Đội ngũ cán bộ Đảng nên được phân công theo hướng: Có những người làm công tác Đảng chuyên trách và có những người được Đảng đưa sang ứng cử các chức danh nhà nước. Những người chuyên trách ở cấp Trung ương được gọi là Ban Bí thư, gồm các chiến lược gia, chịu trách nhiệm tìm kiếm nhân sự cho Đảng và chuẩn bị các vấn đề lý luận. Các văn kiện của Ban Bí thư chỉ có giá trị lưu hành nội bộ.

Đại hội của Đảng nên diễn ra theo hai vòng: Vòng một, tổ chức tranh cử trong Đảng để bầu các ứng cử viên ra ứng cử Đại biểu hội đồng nhân dân (ở các Đảng bộ địa phương) và ứng cử Đại biểu Quốc hội (ở Đảng bộ toàn quốc). Số lượng ứng cử viên mà Đảng bầu ra phải nhiều gấp đôi số Đại biểu cần thiết. Những ứng cử viên của Đảng trúng cử Đại biểu Quốc hội đương nhiên trở thành Trung ương Ủy viên.

Sau bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Đảng tổ chức Đại hội vòng hai để cho các Trung ương ủy viên ra tranh cử ứng cử viên chức Chủ tịch nước và các ủy viên Bộ Chính trị. Đại hội giới thiệu ít nhất hai ứng cử viên để bầu Chủ tịch nước. Ai đắc cử Chủ tịch nước người đó đương nhiên trở thành Tổng Bí thư. Chủ tịch nước sẽ lập nội các bao gồm các thành viên trong Bộ Chính trị.

Quốc hội chỉ nên có không quá 400 người, trong đó: những Đại biểu được bầu từ “bảng A”, gồm các ứng cử viên của của Đảng và những Đại biểu được bầu từ “bảng B”, gồm các ứng cử viên độc lập. Chưa thể hy vọng bầu cử tự do được thiết lập trong lần sửa Hiến pháp này, nhưng nếu Đảng dành cho các ứng cử viên độc lập khoảng 100 ghế trong Quốc hội thì Đảng vẫn nắm quyền quyết định nhưng nhân dân sẽ có tiếng nói; các vấn đề kinh tế, xã hội sẽ được mổ xẻ, lương tri của các đại biểu là trung ương ủy viên sẽ được đánh thức; quy trình quyết định được giám sát chính trị một cách chặt chẽ hơn, tránh được các rủi ro do áp đặt và thiếu phản biện khi ban hành chính sách.

Tất cả ứng cử viên tất nhiên phải là công dân Việt Nam, nhưng hiện có hàng triệu người Việt đang sống ở nước ngoài và nhiều người trong số họ đang có hai quốc tịch. Nên quy định, chỉ những công dân Việt Nam không mang quốc tịch khác, hoặc đã từ bỏ quốc tịch khác, đã định cư trong nước ít nhất là 5 năm trước ngày bầu cử mới được quyền ứng cử.

Chỉ có một Đảng thì không thể đòi những cuộc bầu cử có hàm lượng dân chủ cao. Nhưng nếu những người tự ứng cử không được Đảng ủng hộ bị loại ra khỏi cuộc chơi bằng... Tổ Dân phố và Mặt trận Tổ quốc thì không nên tổ chức bầu cử làm gì cho tốn kém.

Có thể áp dụng quy trình hiện hành đối với những người được Đảng đưa ra đề cử. Nhưng những ứng cử viên độc lập thì chỉ cần thu thập đủ một lượng chữ ký tùy theo đơn vị bầu cử: nếu ở các thành phố lớn thì có thể 10 nghìn; nếu ở miền núi thì có nơi chỉ cần 500 đến 1000 chữ ký. Tất cả các đại biểu Quốc hội, trừ những người tham gia nội các, là Trung ương ủy viên hay đại biểu độc lập, đều có quyền ngang nhau. Họ vừa có văn phòng làm việc ở Hà Nội và ở nơi ứng cử. Nội các và các đại biểu Quốc hội đều được bố trí nhà công vụ ở Thủ đô, hết nhiệm kỳ thì bàn giao lại cho những người kế tiếp.

Theo mô hình này, quyền lực được phân bớt cho các địa phương. Chính quyền trung ương chỉ nắm những quyền đủ để kiểm soát sự phát triển thống nhất của quốc gia. Các tỉnh trưởng không nhất thiết tham gia Ban chấp hành Trung ương, nhưng nhiều người trong số họ có thể là ứng cử viên hàng đầu của chức Chủ tịch nước trong nhiệm kỳ kế tiếp.

Tòa án bao gồm: Tòa địa phương, xử các tội hình sự liên quan đến giựt dọc, trộm cắp… thẩm phán tòa này do tỉnh trưởng bổ nhiệm, được phê chuẩn bởi hội đồng nhân dân; tòa quốc gia, xử các tội đại hình, các tội tham nhũng và các tội phạm về chức vụ… thẩm phán tòa này do Chủ tịch nước bổ nhiệm, Quốc hội phê chuẩn. Các ứng cử viên thẩm phán bao gồm các luật sư danh tiếng hoặc các thẩm phán liêm chính được chọn từ tòa dưới.

Chính quyền Trung ương chỉ cần có Bộ An ninh và Cục Điều tra quốc gia. Trừ những vụ việc thuộc thẩm quyền xét xử của các tòa địa phương, quyền điều tra nằm trong tay cục điều tra quốc gia. Lực lượng cảnh sát nên giao về cho địa phương, căn cứ tình hình, các địa phương sẽ quyết định lương thưởng, biên chế… Những thành phố đông dân như Sài Gòn sẽ tuyển đủ lực lượng cảnh sát cần dùng thay vì đưa thanh niên xung phong ra điều hành giao thông. Ở những địa phương mà người dân sống thân thiện với nhau họ có thể thay cảnh sát bằng vài “hiệp sỹ”.

Quân đội chỉ được xây dựng theo nguyên tắc chính quy, tinh nhuệ, chỉ được dùng để bảo vệ nhân dân và từng tấc đất của ông cha. Cho dù ai nắm quyền thì quân đội cũng chỉ trung thành với tổ quốc. Quân đội mà lo bảo vệ Đảng hơn bảo vệ biên cương, thì khi chính trị trong nước không ổn định, Trung Quốc sẽ thừa cơ chiếm đảo.

Theo mô hình này, chỉ có một người thực sự là nguyên thủ quốc gia thay vì có tới 4 nhân vật được hưởng chế độ nguyên thủ như đang áp dụng. Trừ các vấn đề liên quan đến công tác Đảng do Ban Bí thư đảm trách, các quyết định của Bộ Chính trị đồng thời là quyết định của nội các. Không cần qua giai đoạn “thể chế hóa” mới có giá trị thi hành. Nó không chỉ chịu sự giám sát của Ban chấp hành Trung ương mà còn chịu sự giám sát của các đại biểu độc lập.

Chức năng không bị trùng lắp, quy trình ban hành các quyết định được rút ngắn, địa chỉ để quy trách nhiệm cũng rõ. Vai trò lãnh đạo của Đảng cũng tương đối chính danh vì các nhà lãnh đạo chỉ có thể trở thành Tổng Bí thư, ủy viên Bộ chính trị, ủy viên Trung ương sau khi được “nhân dân phúc quyết”.

Cho dù tiếp tục giữ quyền viết Hiến pháp thì Đảng cũng hãy vì sự thịnh vượng của quốc gia mà chia sẻ bớt quyền lực cho nhân dân. Đừng nghĩ là tình hình chưa đủ xấu. Đừng nhìn các mâu thuẫn xã hội dựa trên các báo cáo hay dựa trên mấy câu leo lẻo của những người vẫn tới tặng quà: “Anh lãnh đạo chúng em làm ăn được”. Nhân dân đang bị nhũng nhiễu. Cái ác đang hoành hành. Nhiều “chức năng” đang phải vận hành bằng tiền bạc, trong khi đa số nhân dân thì thiếu tiền, nhất là tiền để mưu cầu công lý.

Nên nhớ là những cuộc nổi dậy thường bắt đầu từ những uất ức của người dân trước những bất công chứ không phải từ những trí thức đang lên tiếng nhằm thức tỉnh chính quyền. Thay vì đào những đường hầm để thoát thân khi có biến như Gaddafi, ngay bây giờ hãy khai thông các lối ra cho toàn dân tộc.

Huy Đức

4 tháng 9, 2011

XE MIỀN TÂY

Nguyễn Ngọc Tư - Người ta mở một đường bay từ Sài Gòn về Cà Mau. Mỗi khi có dịp đi khỏi nhà, mình lại có thêm một lựa chọn hoặc níu cánh máy bay vượt dặm dài hoặc leo lên xe đò đi túc tắc; hoặc loay hoay ngồi chưa ấm chỗ đã vụt đến nhà, hoặc rị mọ tám giờ đồng hồ ê ẩm mông, đau nhừ lưng, đờ cả cổ. Và mình thường chọn cách thứ hai.

Mình gọi đó là “liệu pháp đường xa” mỗi khi cần phải chống sốc vì phải đi về giữa hai môi trường sống, hai thế giới khác biệt. Quả thật thần kinh mình hơi… mỏng. Nên hoang mang gửi lại ngã ba Trung Lương. Đãi bôi bỏ bên cầu Mỹ Thuận. Ấm lạnh người đời mình thả xuống bắc Cần Thơ. Hội hè miên man bỏ lại ở quán ăn bên đường, cùng với được mất đắng cay sau những ngày rời tổ.

Có quá nhiều thứ phải bỏ lại, và mình cần có thời gian. Cũng may đường rất dài mà xe chạy thì chậm rãi, nhà cũng xa vừa vặn để mình trở lại là mình (hoặc gần giống mình).

Cũng có khi đi xa tới vùng đất nào đó rất xa, nhớ miền Tây quá lúc quay về mình dứt khoát leo xe đò. Vì ở đó có ít nhất ba thứ đặc miền Tây mà hầu như trên chuyến xe miền Tây nào cũng có : nhạc bolero (hoặc vọng cổ), dầu gió, và… người miền Tây (thí dụ như mình).

Thứ nào mình cũng chịu được, nhất là chịu được cả mùi dầu gió Kim, Nhị Thiên Đường, Trường Sơn… nồng nặc trên một chiếc xe kín mít rù rì máy lạnh.

Người miền khác ưa không vô. Có lần ngồi cạnh một anh cứ phe phẩy tay trước mũi chê hôi, mình muốn… nhéo anh ta bầm dập để anh thuộc cho rành cái câu nhập gia tùy tục.

Thưa anh xứ này người ta bôi dầu gió lên mũi cho ấm, chà xát lên lưng trừ cảm cúm thông thường, uống cả dầu gió những khi đau bụng, hôi gì mà hôi. Tôi đây nè, mới chui ra khỏi bụng mẹ đã được tẩm dầu khuynh diệp, chưa đầy tuổi đã ngủ cùng bà ngoại, nghiện mùi cốt trầu, dầu gió đến nỗi không ngủ được lúc bà đi đâu vắng.

Mình không quen chủ doanh nghiệp nào bán dầu gió để hỏi coi miền Tây hoang dại này mua của anh (chị) nhiều bao nhiêu, nhưng rõ ràng là miền Tây vẫn còn ăn dầu gió thở dầu gió. Ngồi xe đò thì thấy rõ, có nhiều thím bị say xe cứ như tưới tắm bằng dầu.

Mình vài ba năm trước cũng hay say, trước khi đi chuẩn bị nào gừng nào củ sắn nào dầu gió xanh… trước khi lên xe còn lượm cục đá bỏ vô giỏ. Nghĩa là vài ba năm trước mình còn… hôi, theo như cách nghĩ của anh bạn đường đến từ xứ khác, xa xôi.

Dù vậy, mình cũng thòm thèm xoắn áo động tay, vì chê bai dầu gió chán anh lại than vãn mấy cái bài bolero đang ca trong xe văng vẳng. Bài “Gió thổi bên sông” quặn lòng là vậy mà anh ta phì cười đã thấy giận rồi, chuyển qua “Đồi thông hai mộ”, “Chuyến đò không em” cảm động gần chết, mà anh nhăn nhó vậy có phải khó coi, ứa gan không?.

Nếu vậy thì “anh tài xế ơi, có nhạc nào mùi hơn nữa thì mở lớn lớn nghe chơi. Hương Lan, Thanh Thúy hay Cẩm Ly… cũng được”, mình chọc tức anh chơi mà cả xe nhao nhao góp lời, “Ừa, được đó”.

Thôi anh chịu khó, xe đò miền Tây nó vậy, bolero cũng như dầu gió, không có sao thành… miền Tây. Nếu anh đừng nôn nóng, đừng phủi như phủi bụi ngay từ đầu, anh sẽ thấy trong mỗi bài ca có một vài câu được lắm, ngọc nằm trong đá chớ đâu.

Đây Phố đêm “đèn mờ giăng giăng/ Màu trắng như vì sao gối đầu ngủ yên…”; đây Đường xưa lối cũ “có em tôi tóc xanh bay mơ màng/ Đường chiều dịu nắng, bóng em đi áo nâu in đường trăng”; đây Dòng đời “ngược xuôi bèo mây tan tác…”; đây Thói đời ‘cười ra nước mắt khi trắng tay gọi tên bằng hữu giờ giàu sang quên kẻ thâm giao…”.

Mình thiệt tình không dám chắc là chúng hay, nhưng biết đâu anh bạn cũng có mối tình dở dang như vầy, từng buồn như vầy, từng than thở như vầy, rằng “nếu không dang dở làm sao trọn đời nhớ em…”.

Năm ba bữa nữa anh còn ở lại miền Tây là còn gặp bolero dài dài, ở quán ăn, chiếu nhậu, ở những chiếc xe bán nước giải khát rong ngoài đường. Nếu may (tôi nhấn mạnh là may), anh sẽ nhận ra vẻ đẹp của bolero vào một chiều tắt ngồi bên dòng sông mênh mang, ngó lục bình trôi dưới trời mưa mỏng;

Hay một buổi trưa hoang hoải ngó những cây thốt nốt trầm ngâm, kiêu hãnh cô độc đứng trên đồng; hay chút nữa đây xe sẽ trôi vào đêm tối, khung cảnh ngoài kia chìm trong mụ mị, anh nghe Cuốc kêu bên trời “ta gối lá ngắm trăng lên, hoa bần rơi trắng đôi bờ kinh…”, biết đâu anh không còn bĩu môi chê nhạc gì mà sến chảy nước, tới bán bia ôm, đi xe đò cũng viết thành bài hát nữa là sao?.

Nhưng không bolero thì lấy đâu ra những bài hát cho những người thân phận mỏng, anh ?

Mình thu nắm đấm (tưởng tượng) lại, thôi kệ anh cứ ghét đi, ghét cũng là nhớ, nhiều khi còn nhớ hơn thương, chớ giỡn. Cũng có thể anh đúng, biết đâu….

Có thể mình giảy nảy lên vì mình ham miền Tây đến mù quáng mất rồi. Ví dụ như xe đò miền Tây này đâu có gì hay, ngồi mòn mỏi mất thời gian, phải ngồi máy bay thì đã tới nhà từ lâu lắm, ngủ một giấc đã đời, bồng trẻ con đi chơi.

Nhưng mình vẫn chọn xe đò, lý do gì thì mình đã kể ở đây, ở những trang viết khác. Mình thấy không có gì là phiền phức nếu chị nọ ngủ say cứ tựa đầu vào vai mình, hay cái cách rút chân lên ngồi chồm hổm trên ghế của anh kia. Hay cái ông ngồi đằng sau chuông điện thoại cứ gióng lên câu vọng cổ “Điệp ơi mai anh lên chốn thành đô nhà xe rực rỡ, xin đừng quên bến đò ngang con sông nhỏ…”, mà bao giờ chờ xuống xề ông mới chịu bắt máy trả lời.

Kiểu nói chuyện điện thoại mình thường gặp trên xe, giọng oang oang, đầu thì gật lắc, tay xua xua, hấp háy mắt, như thể người bên đầu dây kia đang ngồi trước mặt.

Thôi thì chân chất, ừ thì quê mùa… miền Tây mà, vẫn nghèo vẫn xa xôi. Đây không phải Sài Gòn Hà Nội, đây là một thế giới khác rồi. Thế giới mà người ta vẫn còn mua bắp luộc, bánh mì ở bến xe đem về xứ làm quà, trẻ con vẫn reo mừng tở mở.

Xe ghé quán ăn dọc đường, nhiều người ngồi chồm hổm chờ ngoài sân không dám ghé mông ngồi vào ghế, sợ thức ăn đắt đỏ. Đi qua quầy trái cây mình thấy có người đứng đằng xa ngó, tay nắn hai túi áo bà ba mỏng, trên miệng túi cài cái kim tây. Có lần mình ngồi cạnh một bà già, cứ ngồi lận lấy mấy hạt lúa từ trong nẹp vạt áo, cắn lóc cóc.

Những người miền Tây quăn queo lam lũ thật thà này, bolero này, dầu gió này mình không bao giờ gặp trên những chuyến bay. Lý do có vẻ ngớ ngẩn, nên thấy mình ham xe đò có bạn bè cười, mình chống chế bằng một câu danh ngôn nổi tiếng, những gì thuộc về con người thì không xa lạ với tôi. Nhưng trong bụng nghĩ, thôi bà sến thì nói đại là sến cho rồi, có sao đâu…

31 tháng 8, 2011

"GÓP VÀO CHIẾN CÔNG ĐẦU CHỐNG QUÂN TRUNG QUỐC, CÓ CÔ GÁI LÂM TRƯỜNG CỦA MẸ CHUNG TAY"

Mai Thanh Hải Blog - Mình lại sưu tầm được một bài thơ viết tháng 3/1979, với chủ đề rất nóng bỏng - thời sự lúc bấy giờ: Chống quân Trung Quốc xâm lược. Lại phải đưa đây để lưu trữ...
-------------------------------------------

GỬI MẸ ĐỒNG CHIÊM

Huyền Sâm (Tặng Lâm trường Nậm Chày).

Kể từ ngày xa mẹ đồng chiêm
Con lên đây làm xanh rừng biên giới

"Cô gái lâm trường" mẹ thường quen gọi
Đang những ngày giáp mặt với xâm lăng.

Rừng Sa mu chúng con mới trồng
Đã bén rễ cao vừa ngang gối

Chỉ mới qua một ngày giặc tới
Bao cây non đổ nát - xót lòng con.

Chúng bắn vào làng bản yêu thương
Chúng bắn vào mẹ già em bé

Chúng bắn vào tình yêu tuổi trẻ
Tháng Hai này con nhớ không quên.

Con đi lên từ mảnh đất đồng chiêm
Giờ đứng dậy từ cánh rừng chiến đấu

Giữ cho cây không còn chảy máu
Là giữ cho đời xanh tuổi mẹ ơi.

Mẹ đừng lo con mẹ mảnh mai
Giờ gặp con mẹ không ngờ và bao không ngờ nữa

Con biết mẹ trông mong từng bữa
Lo trên này con có làm sao.

Biết đánh thù con chẳng sao đâu
Mà lại được cả cây đời cây đất

Góp vào chiến công đầu chống quân Trung Quốc
Có "Cô gái lâm trường" của mẹ chung tay.

Chúng tháo chạy rồi! Con lại vun cây
Sau một trận bền gan thử lửa

Con lớn lên cùng cánh rừng tuổi trẻ
Là lòng con gửi về mẹ đồng chiêm.

Biên giới 3-1979

BỎ LỠ CƠ HỘI

Năm 1989, mình bộ đội, chưa yêu. Gái hơn mình 2 tuổi, đã có người yêu, sinh viên trường nọ.

Mình với Gái là bạn, thân thiết và vô tư, mày tao chí tớ ùm xọe. Gái ở nội trú. Còn mình, mỗi dịp về Hà Nội là lượn vào chỗ Gái. Tất nhiên là chỉ ở nhờ Kí túc xá ấy thôi, với các bạn trai, bạn học cũ của mình, lại là bạn cùng khóa của Gái.

Chơi dắt dây mà Gái cũng thương như mấy bạn học. Tức là thỉnh thoảng cho ít tiền mua thuốc lào, lúc rủng rỉnh mới được bà bô viện trợ, thì hào phóng dâng hiến bát phở hay cốc chè đỗ đen.

Gái cao hơn mình, tóc dầy và đen, hơi phi dê sóng lượn. Cho 6,5 điểm hình thể. Người yêu Gái để ria đen nhánh, đi xe đạp Mipha, nhà ở 36 phố phường. Thời gian đầu, chàng ria đen đạp xe vào trường thăm Gái, rồi hai người đi bộ sang đường tình yêu ở trường bên cạnh tâm sự.

Đấy là con đường tối tăm, có rặng nhãn hai bên và dẫn vào một ngôi chùa. Con đường huyền ảo với những tiếng rì rầm, khúc khích hoặc tiếng phì phò như kéo bễ. Tinh tế hơn, có thể nghe thấy tiếng bật của dây nịt đeo ngực pịch pịch (thường thì chỉ mình nhận ra được tiếng ấy, lẫn trong tiếng ếch kêu).

Sau một thời gian, chàng để chiếc xe mầu cô ban ở lại cho Gái. Tối thứ Bảy gái đạp xe đi, sáng thứ Hai mới về, mặt mũi bơ phờ, nhợt nhạt.

Tuy là dân ở lậu, nhưng mình như... Cảnh sát khu vực, nắm chắc di biến động của mấy trăm gái khóa ấy. Chả để làm gì đâu, cho vui thôi.

Một đêm sáng trăng, thứ Bảy, mình lang thang làm đếch gì, không nhớ lắm. Từ cổng trường vào đến Ký túc xá cũng khá xa. Mình nghe thấy tiếng líp xe tạch tạch đằng sau, ngoái cổ lại, mừng rỡ. Dưới ánh trăng vàng, gái mặc chiếc áo sơ mi trắng nõn. Mái tóc loăn xoăn xõa ngang vai bay bay trước gió...

Mình sướng quá, hô lên một câu rất ngu: “Đi đâu về thế!”. Nói rồi, mình nhanh như cắt nhảy phóc lên xe, miệng hô tiếp: “Cho tao đi nhờ!”. Miệng nói, tay ôm vào eo Gái. Chiếc xe hơi loạng choạng, rồi lấy lại được thăng bằng. Gái không nói gì.

Hai tay mình vẫn đặt trên eo Gái.

Mình cảm nhận được cạp quần gợn lên trong lòng bàn tay; tự nhiên lại liên hệ đến dây cooc xê, nổi lên vai các gái... - Trai mới lớn toàn nghĩ tầm bậy tầm bạ.

Mình lại hô lên, nhưng âm lượng nhỏ hơn: “Cho tao sờ tí một cái nhé!”.

Gái im lặng. Mải miết đạp xe.

Mình thử đưa tay lên cao hơn một tí. Gái không có phản ứng gì. Mình quyết định mạnh mẽ hơn, đưa cả bàn tay chộp lấy phần nhô xa nhất của ngực.

Dưới lòng bàn tay của mình là một manh áo mỏng, dưới nữa là một lớp vải dày may chỉ đằn, cứng ngắc, có đầu nhọn, gại gại vào gan bàn tay. Mình chỉ chụp bàn tay lên như thế rồi giữ nguyên. Phải đẩy trí tưởng tượng đi xa hơn nữa, thì mới cảm nhận được dưới lớp vải đằn ấy, có cái gì mềm mại hay ho. Trí tưởng tượng kém, chỉ thấy như miếng... tích kê mông đít.

Gái vẫn im lặng, tiếng thở hơi mạnh. Có thể vì phải đèo nặng.

Chỉ còn cách Kí túc xá một đoạn ngắn, Gái bảo: “Mày bỏ tay ra đi, chúng nó nhìn thấy!”.

Mình kéo tay về, thấy mình thật oai hùng.

Gái dắt xe vào cổng, mình rảo bước bên cạnh. Trên hành lanh, một vài đôi vẫn hôn nhau, trăng sáng, nhìn thấy cả rau xanh giắt ở răng.

Gái bảo: “Đã buồn ngủ chưa, sang rặng nhãn chơi không?”.

Mình đang hân hoan chiến thắng, lại nghĩ đến chuyện lóc cóc một mình như lúc nãy thì buồn, nên trả lời: “Ừ! Đợi tao tí!. Để tao xem còn thằng nào thức, rủ đi cùng cho vui!”.

Gái "Xì!"một tiếng, quay ngoắt người, hối hả dắt xe theo hướng khác, nói nhanh: “Thôi về ngủ đi!”.

Mình nhìn theo bĩu môi: "Đúng là đồ đàn bà, thay đổi như chong chóng!".

Tiếng líp xe tạch tạch khuất dần.

Rồi theo năm tháng, mình cũng lớn hơn. Mình đã hiểu rằng: Cái hôm "lần đầu tì sớ" ấy, mình đã bỏ lỡ một cơ hội khác, còn phê hơn rất nhiều. Và mình, đúng thật là một thằng ngu!..
-------------------------------------

Nguồn: Tuân Phẹt

30 tháng 8, 2011

VÁC ĐÁ XÂY TRƯỜNG SA

Hình những chiến sĩ Công binh Hải quân xây dựng, củng cố đảo Phan Vinh (5/2011) này, tụi mình gọi là "Vác đá xây Trường Sa". Phong trào "Góp đá xây Trường Sa" do Báo Tuổi trẻ TP.HCM và bài hát "Gửi đá xây Trường Sa" cũng mới được sáng tác, muộn hơn rất nhiều độ mài mòn trên vai những người lính Công binh Hải quân - bao nhiêu năm qua, vẫn chân đất - vai trần tha từng tảng đá, bao xi măng, viên gạch... để xây dựng, củng cố những điểm đóng quân trên các đảo nổi, đảo chìm, bãi đá, khang trang và sạch sẽ như hôm nay...

ĐÓN TẾT ĐỘC LẬP

Bán và thử, tại Cao Bằng

Mai Thanh Hải Blog - Ngày 2/9, dân ta dưới xuôi hớn hở bàn luận chuyện đi du lịch xa gần bởi được nghỉ, tính cả cuối tuần, được những 4 ngày. Ai ít tiền, kèn kẹt "ăn sắt ị xà beng" cũng tính chuyện dắt díu nhau về quê, hay chí ít cũng kéo nhau ra phố, vào công viên "ăn kem xem voi". Ở xuôi là thế, trên miền núi, ngày 2/9 bao năm nay, được gọi bằng cái tên khác, rất thân thương: Tết Độc lập.

Can lớn can bé

Chả có tiền về Thủ đô, phố lớn mà đi dạo phố chơi công viên đâu, đồng bào chỉ có thú vui truyền thống nhất, là mặc quần áo đẹp, đến khu trung tâm của bản, thôn, xã, huyện để túm tụm nhau nhìn nhau, nghe loa phóng thanh công cộng hát oang oang những bài truyền thống; chí ít cũng ra đường ngắm người xe qua lại và rì rầm, thủ thỉ buôn dưa. Cả năm, mới có vài ngày mà!..

Hôm rồi ngồi cà phê với tụi bạn, chúng đập đầu vặt tai nghĩ đề tài viết 2/9, vì năm nay, chả hiểu cấp trên chỉ đạo thế nào, mà các báo đều phải làm chuyên đề - chuyên trang hay "làm đậm" về ngày 2/9. Chả lẽ năm nào cũng "khai quật" mấy cụ nhân chứng lịch sử trèo rào vào Bắc Bộ Phủ, lo âm thanh - dựng kỳ đài cho Chính phủ mới, vác dao rựa - cuốc xẻng đuổi lính khố xanh chân yếu chạy tơi bời, cướp chính quyền ở cấp huyện...

Bé rót vào lớn

Tụi bạn hỏi mình: "Tư vấn đề tài". Mình liệt kê cả loạt "đề tài an toàn", đã được dùng mấy chục năm qua như: "Đổi thay trên quê hương...", "Tháng 9 năm ấy, tháng 9 năm nay", "Nhân chứng kể chuyện", "Những điều chưa biết về..."... khiến đứa nào đứa ấy lắc đầu quầy quậy: "Viết vậy bây giờ, có... ma nó đọc".

Ờ! Nếu vậy thì thử làm chủ đề khác xem. Ví như "Tinh thần Độc lập của ngày 2/9". Cả bọn mặt xám ngoét: "Viết vậy, không cẩn thận, ra Mỹ Đình ngồi chơi xơi nước cả ngày liền!".

Nếu to tát quá mà sợ, thì viết những điều bình dị đi. Ví như chủ đề: "Tết Độc lập ở vùng cao", xem đồng bào bao năm nay chờ đón và ăn cái Tết (duy nhất trên thế giới, chỉ Việt Nam ta có) xem sao?..

Bán cho bác Cựu chiến binh nhá

Với mình, cái Tết Độc lập của đồng bào thiêng liêng và chân thực lắm. Cả năm đầu tắt mặt tối trong góc rừng, nơi xó nhà, mảnh nương vắng... lại có 1 ngày để tụ họp, để gặp nhau, quý hơn việc được nhận vài cân gạo cứu trợ, mấy tấm tôn xi măng lợp nhà. Con người ta có thể đói cơm, rách áo thật đấy, nhưng không vì đói rách mà quên đi việc gặp gỡ, giao lưu và đó gọi là "đời sống tinh thần".

Năm nay (cũng giông giống bao nhiêu năm khác), trước ngày Tết Độc lập, những phiên chợ vùng cao hình như cũng đông đúc hơn, tấp nập hơn và ồn ào hơn. Phụ nữ thì tìm đến những hàng quần áo, đồ dệt, thổ cẩm để cọn những tấm áo, manh quần, vuông vải để diện trong ngày 2/9; đàn ông, chả hiểu sao lại đông hơn, tìm đến những hàng bán thuốc lào, rượu nấu, mua vài lít - vài can, mang về đợi ngày Tết Độc lập, mang ra đón khách hoặc quây quần, khề khà nói chuyện ruộng nương, chuyện Độc lập...

Trước ngày Tết Độc lập, có dịp đi vùng cao, lê la hàng rượu ở mấy chợ phiên và nghe chuyện đồng bào mua rượu, dành sẵn để chúc mừng ngày Tết, thấy cũng phải viết mấy dòng, về chuyện này:
-------------------------------------------------------------------------------------