Ở ĐẤT TỔ CÓ NGHĨA TRANG LIỆT SĨ BỎ HOANG?..

Mai Thanh Hải - Chạy từ TP. Việt Trì (Phú Thọ) lên Đoan Hùng để sang Tuyên Quang, theo con đường liên huyện dọc Sông Lô, qua địa phận huyện Phù Ninh (Phú Thọ), thấy 1 Nghĩa trang Liệt sĩ (NTLS) nằm ngay ven đường.

Dừng xe lại để rồi xót xa: Mấy năm liền đi khắp các tỉnh phía Bắc, đến từng NTLS chụp hình để ấp ủ cái dự định lưu danh các anh chị (nhất là những người đã ngã xuống trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc).

Thế nhưng lần đầu tiên thấy một NTLS hoang vắng, thảm thương như thể bị bỏ hoang, hơn cả NTLS ở Phường Duyên Hải, trên TP. Lào Cai mà mình đã viết năm trước (đọc ở đây).

Mà NTLS này lại nằm ở tỉnh đồng bằng, vùng Đất Tổ Vua Hùng, ngay sát trường học - khu dân cư và xe cộ - người ngợm tấp nập đi lại đầy đường, kín mặt sông.

Rất ngạc nhiên khi thấy cổng NTLS gắn tấm bảng chỉ dẫn "NTLS xã Lệ Mỹ", nhưng khi vào trong, đọc tấm bảng xi măng sơn đen, ghi "Danh sách những đơn vị - cá nhân quyên góp" (để xây dựng NTTS).

Phải cắm Dcom 3G của Vịt teo, tra hỏi mới biết: Lệ Mỹ là một xã thuộc huyện Phù Ninh (Phú Thọ). Xã này được tách ra từ xã Phú Mỹ hiện nay, theo Nghị định 05/NĐ-CP (19/1/2009) của Chính phủ, với 770,71 ha diện tích tự nhiên và 3.618 nhân khẩu.

Mình không biết xã Lệ Mỹ, từ khi được thành lập mới đến giờ, đã "phát triển vượt bậc", "thay da đổi thịt" ra sao.

Nhưng mình chắc chắc: Xã không đói nghèo, thiếu ăn như các vùng biên giới phía Bắc, nằm trên cheo leo núi đá, chông chênh đồi đất, thiếu từ giọt nước đến hạt ngô răng ngựa, để mà sống qua ngày gìn giữ biên cương.

Lý do là bởi xã này nằm cách Hà Nội trên 100 km, cách TP. Việt Trì (Trung tâm của tỉnh Phú Thọ) khoảng 40 km và đất đai, lúa gạo bời bời, trên bến dưới thuyền rộn ràng tấp nập, vang cả đến vùng ngã ba sông...

Loanh quanh trong NTLS um tùm cỏ mọc, từ tường rào đến mộ chí, bát hương; bên những ngôi mộ cũ kĩ, tróc cả thành xi măng, vôi trắng và bia mộ cũng không đọc nổi, ngôi sao vàng 5 cánh trên mộ cũng sứt sẹo, cứ lẩn mẩn: Được "chăm chút" thế này, chắc vong linh 77 Liệt sĩ, hy sinh trong cả 3 cuộc chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ và bảo vệ biên giới phía Bắc, chống quân Trung Quốc xâm lược... buồn và đau lắm nhỉ?.

Nói thật: Đến việc chăm sóc nơi yên nghỉ của những người đã ngã xuống vì Tổ quốc, bây giờ chỉ là những nấm mồ xi măng, trong diện tích vài chục mét vuông mà còn không làm được, thì nói gì đến việc làm cho "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh"?..

Hình như, ở Phú Thọ, Phù Ninh, Lệ Mỹ, khái niệm "Uống nước nhớ nguồn" là điều không có thật, bởi đi dọc Đại lộ Hùng Vương trong TP. Việt Trì, mình đã thấy người ta treo đầy những khẩu hiệu, kiểu như: "Nhiệt liệt chào mừng kỷ niệm 65 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ".

Vẫn biết việc tu bổ nghĩa trang, chăm sóc phần mộ Liệt sĩ đã có quy định, có tiền bạc "định khuôn" hằng năm. Nhưng đứng nhìn NTLS xã Lệ Mỹ, chỉ mong người ta bớt đi vài cái khẩu hiệu chào mừng ngày Thương binh - Liệt sĩ, mãi 2 tháng sau mới đến và dùng tiền ấy thuê người vào nhổ cây, nhổ cỏ, quét vôi... Có làm thế, may ra ý nghĩa ngày 27/7 mới thực sự thiết thực, ấm lòng.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Biển mới

Nghĩa trang cũ, cỏ mọc đầy sân

Cây chết khô, che khuất cả quân hiệu, bên cạnh bia ghi tên các LS

Danh sách các đơn vị, cá nhân quyên góp xây dựng NT

Bia ghi tên thứ 2, bên phải NT, tổng cộng đủ 77 LS nam - nữ hy sinh trong 3 cuộc chiến

Chổi cọ không quét được cỏ dại, nên đành nằm chỏng chơ

Cỏ dại chen lẫn hoa tím - Hay đó là "mốt mới" cho NTLS này?

Sao vàng 5 cánh

Cỏ từ bờ tường kéo ra che mộ

Chịu, không đọc nổi để biết LS nào nằm dưới đây

Đằng sau NTLS là Trường học và làng xóm

Đến bát hương cũng bị cây dại quật ngã

Phải vén cây dại ra mới tìm thấy mộ

Hàng mộ chí

Long cả chân bia mộ

Vòng hoa vứt chỏng chơ

Bát hương dưới chân tượng đài "Tổ quốc ghi công"

Cũng đầy cỏ dại

Trụ bóng điện bên tượng đài

Cột đèn chiếu sáng dựng lên rồi... tắt ngúm vì chả có đường điện kéo vào

Sát bên NTLS là nhà xây san sát của người dân

Bị mất bóng, trơ lõi dây

NTLS nằm ngay cạnh huyện lộ, xe cộ đi lại tấp nập